اورکلاک کردن فرآیندی است که طی آن سرعت کلاک یک قطعه‌ی سخت افزاری به صورت دستی افزایش می‌یابد و عملکرد بیشتری نسبت به مقدار تعیین شده توسط سازندگان در اختیار می‌گذارد. اغلب کاربران قطعات سیستم در حالت اورکلاک قرار می‌دهند تا سرعت بیشتری نصیبشان شود. اما سوالی که وجود دارد این است که آیا اورکلاک کردن سخت افزار می‌تواند برای سیستم مضر باشد؟ چه مزایا و معایبی دارد؟ و در کل آیا اورکلاکینگ به کاربران توصیه می‌شود؟ در این مقاله 5 مورد از مزایا و معایب اورکلاک کردن را بررسی می‌کنیم.
کدام سخت افزارها قابلیت اورکلاک دارند؟
قطعاتی قابلیت اورکلاک دارند که به طور ذاتی سرعتشان با واحد هرتز بیان شود و یا به اصطلاح دارای کلاک داخلی باشند. پردازنده‌ی مرکزی، پردازنده‌ی گرافیکی و رم از این قابلیت برخوردارند. با وجود اینکه اورکلاک موجب افزایش عملکرد سیستم می‌شود، اما در عین حال مشکلاتی نیز دارد. در ادامه به ترتیب مزایا و معایب اورکلاک را بررسی می‌کنیم و در نهایت کاربری‌هایی که اورکلاک سیستم توصیه می‌شود را بیان می‌کنیم.
برخی از مانیتورها نیز قابلیت اورکلاک دارند. زمانی که خروجی فریم GPU بیشتر از نرخ به روز رسانی باشد، مانیتور با افزایش نرخ به روز رسانی (به اصطلاح اورکلاک کردن) سعی می‌کند تا هرتز صفحه را با خروجی فریم یکسان سازد.
برای اطلاعات بیشتر در خصوص پردازنده‌ی مرکزی و پردازنده‌ی گرافیکی، می‌توانید به ترتیب مقالات “راهنمای خرید CPU” و “راهنمای خرید کارت گرافیک” را مطالعه نمایید.
مزیت‌های اورکلاک کردن در سیستم
به طور کلی با قرار دادن CPU در حالت اورکلاک، عملکرد کلی سیستم بهبود می‌یابد
-
بهبود عملکرد
هدف اصلی از اورکلاک کردن یک قطعه سخت افزاری، افزایش عملکرد است. برخی از برنامه‌ها و بازی‌های گرافیکی فشرده نیاز به پردازش گرافیکی بسیار بالا دارند که بدون اورکلاک نمی‌توان به آن دست یافت. در نهایت اورکلاک سرعت کلاک اجزایی چون GPU و CPU را افزایش میدهد و موجب بهبود عملکرد سیستم می‌شود.
البته در نظر بگیرید که این بهبود عملکرد به کارایی دیگر اجزای سیستم و حتی سیستم عامل و نرم افزارهای نصب شده نیز دارد.
-
صرفه جویی در هزینه
اورکلاک کردن سخت افزار منجر به صرفه جویی در هزینه می‌شود. به عنوان مثال کاربران می‌توانند یک کارت گرافیک با قیمت ارزان‌تر خریداری کنند، در حالت اورکلاک قرار دهند و در نتیجه عملکردی مشابه مدل قوی‌تر خواهند داشت. بنابراین اگر قصد داریدبازی‌های پیشرفته را اجرا کنید و در عین حال در هزینه صرفه جویی کنید، این روش می‌تواند برای شما مفید باشد.
توجه داشته باشید قبل از خرید CPU یا GPU از سازگاری آن‌ها با مادربرد مطمئن شوید.
-
برخورداری از حداکثر سرعت
برخی از سازندگان سخت افزار به ویژه پردازنده‌های گرافیکی، تا حدودی اجازه اورکلاک را به کاربران می‌دهند. در حالت عادی برای اینکه در مصرف انرژی صرفه جویی شود، عملکرد پردازنده‌ها کاهش می‌یابد. تنها به کمک اورکلاک می‌توان پتانسیل کامل را دریافت کرد.
برخورداری از بالاترین سرعت در پردازش، در کاربری‌هایی چون گیمینگ تأثیر بسیار دارد. سرعت کلاک بیشتر در CPU و GPU به شما اجزه میدهد تا بازی‌های جدیدتر را اجرا کنید، از روان بودن اجرا لذت ببرید و یا حتی راحت‌تر برنامه‌های خود را اجرا کنید.
-
ارتقای دستگاه
با وجود اورکلاک شما قادر خواهید دستگاه‌های قدیمی خود را بروز کنید. این مزیت برای دستگاه‌هایی که دارای قطعات آنبرد هستند، بسیار مفید و کاربردی است. بنابراین با انجام اورکلاک عملکرد دستگاه‌های قدیمیتان را بهبود بخشید!
معایب اورکلاک کردن در سیستم
یکی از معایب اورکلاک کردن، گرمای بیش از حده تولید شده است
-
لغو گارانتی سخت افزار
به طور کلی، اکثر ضمانت‌های سخت افزاری با اورکلاک کردن اجزا لغو می‌شوند. در واقع نرخ کلاک قطعات طوری تنظیم شده‌اند که حداکثر کارایی خود را نشان دهند. بنابراین سازندگان قطعاتی را که در اثر اورکلاک آسیب می‌بینند را شامل تعمیر یا تعویض قرار نمی‌دهند.
-
آسیب به سخت افزار
در حالت کلی، اورکلاک کردن منجر به آسیب دیدن سخت افزار می‌شود. زمانی که قطعه در معرض اورکلاک قرار می‌گیرد، به دلیل ولتاژهای عبوری آسیب بیشتری می‌بیند. در نتیجه طول عمر کلی قطعات سخت افزاری تا حد زیادی کاهش می‌یابد.
همچنین اورکلاک در طول دراز مدت به دستگاه‌های جانبی آسیب می‌رساند.
این نکته در نظر بگیرید که اگر اورکلاک ناموفق باشد، نه تنها به پردازنده یا رم بلکه به دیگر اجزا مانند منبع تغذیه، مادربرد و حتی هارد دیسک آسیب می‌رسد. بنابراین قبل تصمیم حتما موارد را بسنجید. چراکه ممکن است از نظر مالی با ضرر بیشتری روبرو شوید.
-
گرمای زیاد ناشی از اورکلاک کردن
یکی از نگرانی‌های اصلی در مورد اورکلاک این است که ممکن است باعث شود پردازنده بیش از حد داغ یا ناپایدار شود. زمانی که یکی از اجزای سیستم را در حالت اورکلاک قرار می‌دهید، گرمای بیشتری نسبت به حالت عادی تولید می‌شود. فن و هیت سینک به تنهایی نمی‌توانند این گرمای اضافی از سیستم خارج کنند. به همین دلیل به یک خنک کننده کاربردی نیاز خواهید داشت. در صورت استفاده از حالت اورکلاک بدون سیستم خنک کننده‌ی مجزا، دچار خرابی‌های مکرر و حتی آسیب به سخت افزار خواهید شد.
-
صدای بیش از حد سیستم
همانطور که گفتیم، اورکلاک موجب تولید گرمای زیاد می‌شود. در نتیجه برای دفع گرما، فن‌ها با حداکثر سرعت کار کرده و صدای بلندی نیز تولید می‌کنند. اگر در یک اتاق ساکت مشغول اورکلاک باشید، سروصدای فن قابل توجه و شاید اذیت کننده باشد.
-
مصرف انرژی بالا
اگرچه اورکلاک عملکرد قطعات را افزایش میدهد، اما در کنار آن مصرف انرژی را دو برابر می‌کند. افزایش سرعت کلاک همیشه فشار بیشتری به منبع تغذیه سیستم وارد می‌کند. بنابراین سیستمی که تحت اورکلاک قرار می‌گیرد، مصرف انرژی بهینه و کارآمدی نخواهد داشت.
-
افزایش عملکرد محدود بین 5 تا 20 درصد
در هنگام اورکلاک، بیشترین مقدار افزایشی که می‌توانید مشاهده کنید، حدود 5 تا 20 درصد است. این مقدار آن چنان تغییر قابل توجهی در عملکرد رایانه محسوب نمی‌شود. به همین دلیل با توجه به کاربری ممکن است استفاده از اورکلاک به نفعتان نباشد.
آیا استفاده از اورکلاک به همه‌ی کاربران توصیه می‌شود؟
اگر اهل بازی هستید و می‌خواهید نرخ فریم بهتری داشته باشید، اورکلاک ارزشش را دارد. این کار عملکرد بصری بهتری به شما میدهد و در نتیجه می‌توان هنگام تولید محتوا و یا بازی‌هایی با پردازش بالا از حالت اورکلاک استفاده کنید. اما در صورتی که استفاده‌ی شما از سیستم تنها برای وب گردی، تماشای فیلم و پخش موسیقی است، اورکلاک کردن به شما توصیه نمی‌شود.
پس قبل از هر تصمیمی در خصوص اورکلاک، مزایا و معایب آن را بررسی کنید و سپس تصمیم بگیرید.